Kościół św. Marcina w Grywałdzie

   Kościół św. Marcina w Grywałdzie; gmina Krościenko n.D. w województwie małopolskim
N 49026.716’ (N 49.445280)                        
E 20022.408’ (E 20.373480)  
 

Drewniany, gotycki kościół św. Marcina został wzniesiony w II połowie XV wieku na miejscu wcześniejszej świątyni, która z kolei prawdopodobnie powstała na gruzach pogańskiego chramu.  Z początkiem XVII wieku kościół został znacznie przebudowany. Zmiany dotyczyły głównie konstrukcji dachu i stropów, ale również dostawiono wieżę a wnętrze pokryto polichromią.

Do najcenniejszych elementów kościoła należą;

- ołtarz główny z XVI wieku; w środkowym polu tryptyku jest obraz św. Marcina na białym
  koniu, który oddaje połowę swojego płaszcza żebrakowi

- prawy ołtarz boczny z I połowy XVII wieku

- rzeźba Matki Boskie Różańcowej stojąca na sierpie księżyca z przełomu XVI / XVII wieku

- rzeźba Pieta z XVIII wieku

Na uwagę zasługują malowidła na ścianach. Na jednym z nich przedstawiono postać św. Michała, który strąca szatana do piekła. Ale szatan ma tu postać niedźwiedzia, co być może jest nawiązaniem do słowiańskiego kultu niedźwiedzia – który w tych rejonach utrzymywał się nawet do XV wieku.

Zachowana inskrypcja informuje, że fundatorem malowideł wykonanych w 1618 r. był kmieć Tomasz Latała.

W XI – XII wieku słowo ”kmieć” oznaczało dostojników książęcych

W XIV i XV wieku słowo to oznaczało chłopów, którzy mieli własne gospodarstwo.

Kościół św. Marcina znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej. Od drogi przez wieś prowadzi do niego ścieżka z kładką przez potok,  dalej stromo kamiennymi stopniami na wzgórze górujące nad wsią.

Mapa dojazdu; http://www.zumi.pl/1624013,Parafia_rzymsko-katolicka_p.w._Sw._Marcina_Biskupa,Grywald,firma.html